In de leergroep stem van het kind (2025 - heden) wisselen we uit over wat pleegkinderen nodig hebben in de relatie met anderen om de vrijheid en veiligheid te voelen om zijn of haar stem te laten horen.

Volgens het Kinderrechtenverdrag hebben alle kinderen het recht om gehoord te worden. Voor kinderen in de pleegzorg is dit niet altijd vanzelfsprekend. Vaak worden belangrijke beslissingen genomen door volwassenen, bijvoorbeeld over plaatsing in een pleeggezin, contacten met familieleden en vrienden, of over dagelijkse dingen als sport, eten en geloof.

Hoe kunnen we nou ècht horen wat een pleegkind wil?
- Deelnemer leergroep

In de leergroep brengen we in kaart wat er al gebeurt in Nederland om pleegkinderen hun stem te laten horen. Daarnaast bespreken we de stem van het kind vanuit verschillende perspectieven, onder andere: het kind zelf, ouders, pleegouders, pleegzorgbegeleiders, jeugdbeschermers en kinderrechters. Wat kunnen zij doen om de stem van het kind te horen? Ook als het kind worstelt met loyaliteitsconflicten en op verschillende plekken een ander geluid laat horen.

Producten in de praktijk

Elke bijeenkomst wisselen we uit wat er nieuw is op het gebied van de stem van pleegkinderen. De volgende tools zijn al ingebracht:

• Welzijnslijst met smileys (Praktikon). Een interactieve vragenlijst die de professional met het kind invult. Het doel is ook met het kind in gesprek te gaan: hoe gaat het met jou? Deze vragenlijst bestond al binnen gezinshuizen en is nu ook beschikbaar in de pleegzorg. De ontwikkelaars van de vragenlijst horen graag wat de ervaringen met de vragenlijst zijn. Ga je hem structureel gebruiken? Laat het Coleta van Dam weten via c.vandam@praktikon.nl. 
• Onderzoek naar de stem van het kind (Entrealindenhout).
• Cliëntervaringenonderzoek naar de stem van pleegjongeren en biologische ouders (WSGV). 
• Spiegelbijeenkomst met pleegjongeren: hoe hebben zij de communicatie met hun pleegouders ervaren in de puberteit. 
• Podcast over de Stem van het kind, Levvel. Te beluisteren via Spotify
• Spellen die helpen om met een kind in gesprek te gaan, zoals de behoeftentool pleegzorg van de Rijksuniversiteit Groningen en het Gripperspel van Garage2020.

Wil je aansluiten bij deze of een andere leergroep? Stuur een mail naar Linda via ldouma@denvp.nl. Je kunt meedoen aan meerdere leergroepen.

In de leergroep gedeeld opvoederschap (2022 - heden) wisselen we uit over wat ouders, pleegouders en betrokken hulpverleners nodig hebben om te kunnen samenwerken en gedeeld opvoederschap vorm te geven.

Een kernonderdeel van pleegzorg is de samenwerking tussen de ouders en pleegouders van een kind. Gedeeld opvoederschap, waarbij de opvoeding van een kind zoveel mogelijk wordt gedeeld, is het uitgangspunt. Dit kan op verschillende manieren vorm krijgen, afhankelijk van de situatie en de behoeften van het kind en de betrokkenen.

De opvoeding delen kan gaan om relatief kleine dingen, maar met grote impact.
- Deelnemer leergroep

In de leergroep gedeeld opvoederschap wisselen we uit over aspecten zoals gelijkwaardigheid, duidelijke informatie en ruimte voor emoties. Een gedeelde behoefte bij ouders en pleegouders is een goede ondersteuning vanuit betrokken hulpverleners, zoals de pleegzorgbegeleider. We staan daarom ook stil bij wat hulpverleners nodig hebben om deze samenwerking goed te ondersteunen. Er is bij alle betrokkenen vraag naar concrete manieren en middelen om over gedeeld opvoederschap het gesprek aan te gaan en afspraken te maken.

In de leergroep rouw en verlies (2025 - heden) wisselen we uit over wat rouw en verlies in de pleegzorg inhoudt en hoe we dit thema meer onder de aandacht kunnen brengen bij pleeggezinnen en professionals.

Rouw en verlies komt in de pleegzorg op verschillende manieren voor. Kinderen in de pleegzorg kunnen hun eigen ouders missen, hun huis en hun vertrouwde omgeving. Ook gevoelens van verlies van eigen identiteit kunnen meespelen. Daarnaast ervaren biologische ouders ook rouw en verlies door de uithuisplaatsing van hun kind. En pleegouders kunnen rouwen om het afscheid van een pleegkind.

In de leergroep rouw en verlies focussen we op wat ‘levend verlies’ betekent vanuit verschillende perspectieven in de pleegzorg. Daarnaast werken we ook aan de bekendheid van dit thema binnen de wereld van pleegzorg.

Wil je aansluiten bij deze of een andere leergroep? Stuur een mail naar Linda via ldouma@denvp.nl. Je kunt meedoen aan meerdere leergroepen.

In de leergroep kennis en ontwikkeling van pleegouders (2023 - heden) wisselen we uit over wat pleegouders nodig hebben om kennis en vaardigheden over het zorgen voor een pleegkind op te doen, zowel vóór als tijdens een plaatsing.

Pleegouders zijn gewone gezinnen die voor korte of lange duur voor het kind van een ander zorgen (voltijd of deeltijd). Vaak vraagt de zorg en opvoeding voor een pleegkind om specifieke kennis en vaardigheden. Bijvoorbeeld hoe om te gaan met gedrag voortkomend uit trauma, hechting en/of loyaliteit. Het gaat ook om onderwerpen zoals de samenwerking met de ouders en het vinden van je weg in pleegzorgland.

In de leergroep is uitgewisseld hoe het leren van pleegouders zo vorm gegeven kan worden dat pleegouders daadwerkelijk bereikt worden en het leren als zinvol ervaren. Vragen die voorbij komen zijn bijvoorbeeld ‘hoe sluit je aan bij de behoeften van (diverse) pleegouders?’ en ‘hoe zorg je dat pleegouders leren niet als belastend ervaren?’. Het blijkt in het bijzonder ingewikkeld om netwerkpleegouders goed te bereiken en voorzien.

De leergroep herkent dat leren en ontwikkelen voor elke pleegouder eigenlijk maatwerk is. En dat pleegouders het meest leren in de praktijk en van andere pleegouders. Samen zoeken we naar oplossingen om zoveel mogelijk maatwerk te bieden en pleegouders meer tegemoet te komen bij het leren. Bijvoorbeeld door ook te kijken naar e-learning opties en meer informele en kleinere vormen van leren.

Wil je aansluiten bij deze of een andere leergroep? Stuur een mail naar Linda via ldouma@denvp.nl. Je kunt meedoen aan meerdere leergroepen.

In de leergroep samenplaatsen van broers en zussen (2025 - heden) wisselen we uit over wat het belang is van samenplaatsen en wat oplossingen kunnen zijn voor (praktische) belemmeringen.

Wanneer broers en zussen uit huis geplaatst worden, hebben zij het recht om samen in een pleeggezin (of op een andere plek) geplaatst te worden. Tenzij dit niet in hun belang is. In de praktijk komt het voor dat broers en zussen niet samen geplaatst worden, terwijl dit wel in hun belang zou zijn. Er is een gebrek aan geschikte pleeggezinnen die meerdere pleegkinderen in hun gezin kunnen nemen. Daarnaast missen de pleegouders ondersteuning om dit waar te kunnen maken.

In de leergroep ligt de focus op het in kaart brengen van wat pleegouders nodig hebben om broers en zussen samen in hun gezin op te nemen. Tegelijkertijd voeren we het gesprek over wanneer samenplaatsen wel of niet in het belang van een kind is. En wat kunnen we doen om de band tussen broers en zussen te behouden als zij niet samengeplaatst zijn. Deze aspecten zijn ook voorbij gekomen in de workshop die in 2024 over dit onderwerp georganiseerd is.

Wil je aansluiten bij deze of een andere leergroep? Stuur een mail naar Linda via ldouma@denvp.nl. Je kunt meedoen aan meerdere leergroepen.

In de leergroep netwerkpleegzorg (2022 - 2024) wisselden we uit over de screening en begeleiding van netwerkpleeggezinnen, met name op het gebied van emotionele veiligheid. Daarvoor is er een reflectietool ontwikkeld.

Netwerkpleegzorg is een vorm van pleegzorg waarbij het kind voor kortere of langere tijd bij familie of bekenden woont. Meestal wordt eerst gekeken of een kind in zijn of haar eigen netwerk kan worden geplaatst. Veel netwerkpleegouders zorgen al langere tijd voor het kind voordat zij gescreend worden door een professional.

In de leergroep bespraken we dat er bij de screening van (netwerk)pleegouders er (te) veel vragen worden gesteld aan pleegouders. We hebben naar manieren gezocht om het aantal vragen te beperken en mogelijkheden te creëren om op een laagdrempelige manier in gesprek te gaan met pleegouders op het gebied van emotionele veiligheid.

Ook kwamen we tot de conclusie dat emotionele veiligheid een lastig onderwerp kan zijn om te bespreken met pleegouders en om te toetsen in hoeverre pleegouders in staat zijn om dit aan het pleegkind te bieden. De ontwikkelde reflectietool kan hierbij helpen.

Tools

Vanuit de leergroep hebben we een reflectietool ontwikkeld voor de screening en begeleiding van netwerkpleeggezinnen. Het doel van deze tool is om zicht te krijgen op de mate waarin netwerkpleegouders emotionele veiligheid kunnen bieden aan pleegkinderen. Deze tool bevat gesprekskaarten, situatiekaarten en emotiekaarten die in het gesprek met netwerkpleegouders gebruikt kunnen worden. Thema’s die behandeld worden zijn onder andere: identiteitsontwikkeling, stabiliteit en continuïteit, loyaliteit, omgaan met emoties en reflecteren en leren.

Wil je de reflectietool opvragen? Mail dan naar Judith via jhooydonk@denvp.nl.

In de leergroep voorkomen van breakdown (2022 - 2024) wisselden we uit over verschillende manieren om overbelasting van pleegouders te voorkomen. Ook spraken we over de relatie tussen pleegouders en pleegzorgbegeleiders en wat je daarin van elkaar nodig hebt. 

Bij een breakdown gaat het om een ongeplande en ongewenste beëindiging van een pleegzorgplaatsing beoordeeld vanuit het belang van het kind. Een breakdown kan veel impact hebben op iedereen in het gezin. Een breakdown kan verschillende oorzaken hebben, zoals geen contact tussen ouder en pleegkind, moeilijk gedrag van het pleegkind of onvoldoende steun voor de pleegouders door de professionals.